Değerli sanatseverler, enstrüman kullanmayı bilmek kadar önemli bir husus da entrümanı korumayı bilmektir. Böylece sanatsal objemiz olan entrümanın kullanım ömrü artmakla birlikte, değerinden de olabildiğince az kayba uğrar.
Müzik entrümanları genel olarak şu şekilde sınıflandırılır:
-
1- Tuşlu sazlar
-
2- Telli sazlar
-
3- Üflemeli sazlar
-
4- Vurmalı sazlar
1-) Tuşlu sınıfındaki enstrümanların başında piyano gelir. Piyano son derece detayları olan enstrümanlardandır. Uluslararası müzikte çok rağbet gören, başlı başına bir orkestra niteliğinde yeri olan akustik piyanolar kuyruklu ve konsol tipi olmak üzere iki çeşittir. Genel olarak kuyruklu piyanolar konser salonlarına yönelik yapılan piyanolardır. Konsol piyanolar ise evlerde fazla yer işgal etmemesi dolayısıyla tercih edilen piyanolardır. Piyanonun bakımı korunmasının en önemli unsurudur. Piyano ev içinde ısı ve nemden uzak bir konumda olmalıdır. Bu nedenle özellikle iç duvar olan bir yere yerleştirilmelidir. Akordu konusunda çok hassas olmak gerekir. En az yılda bir kez yapılması gereken akord, piyanonun tüm donanımının gözden geçirilmesini sağlar. Yaptıracağımız bu gözlemler sonucunda replaj ayarlarında olabilecek sorunlar giderileceğinden piyanonun ömrünü de uzatmış oluruz. Replaj dediğimiz bu ayarlar piyanolarda her zaman karşılaşılan sorunlardandır. Piyanonun önemli bir bölümü, özellikle hareketli parçaların tamamı, ağaç ve keçelerden oluşmuştur. Bu nedenle gerek nem gerekse de ısı farkları bu parçalarda "çalışma" dediğimiz bozulmayı yaratır. Bu da olması gereken denge unsurunu etkiler. Bunun için konuya vakıf olan, uzman biri (ekspertiz) tarafından piyanonun kontrol edilmesi ve bakım yapılması gereklidir. Her akord yapan kişi bu işin uzmanı değildir. Akord ayrı bir uzmanlık ve özen gerektirir; enstrümanın yapısını tanımak ve anlamak ise ayrı bir uzmanlık alanıdır. Her iki alanda da uzman olan kişilere danışmak ve yardım almak yapılacak en doğru iştir.
2-) Telli sazlar, gerek uluslararası müzikte, gerekse geleneksel müzikte şu gruplara ayrılırlar.
a- Yaylı sazlar
b- Penalı / mızraplı sazlar
a-) Yaylı sazlar:
Genel olarak keman, viyola, viyolonsel, kontrbas uluslararası ve geleneksel müzikte kullanılırlar. Kemençe, kabak kemane, karadeniz kemençesi ise geleneksel müziğimizin enstrümanlarıdır. Bu enstrümanların yapım özellikleri birbirine çok yakındır. Ham maddeleri ağaçtır. Her ne kadar koruyucu cilaları olsa da aşırı nemli ve aşırı sıcak ortamlardan olumsuz etkilenirler. Kullanım esnasında oluşacak aşırı terleme durumlarında bile korunması gerekir. Bu nedenle en az yılda bir kere bakım yaptırılması faydalı olacaktır.
b-) Penalı (mızraplı) sazlar:
Uluslararası müzikte en bilineni gitar çeşitleri, lavta, mandola, mandolin gibi entrümanlardır. Ağaç gövdeli olmaları dolayısıyla yaylı sazlardaki gibi özellikleri olup, koruma şekli yine aynıdır. Taşıma esnasındaki korumasını da hiç unutmamak gerekir. Her enstrümanı kendi kılıfında veya kutusunda taşımak doğru olur.
Geleneksel müzikteki çeşitlerini ise; ud, kanun, tambur ve bağlama ailesi olarak sıralayabiliriz. Yukarıda bahsedilen koruma ve taşıma özellikleri bunlar için de aynen geçerlidir. Yılda bir kez bakım yaptırılması bu enstrümanlar için de faydalı olacaktır.
3-) Üflemeli sazlar ise çok çeşitlidir. Gerek uluslararası müzikte, gerekse geleneksel müzikte kullanılmaktadırlar. Metal alaşım ve ağaç olanları mevcuttur. Ortam sıcaklığı, korunmlarında önemlidir. Özellikle ağaç olanlarının ısıdan etkilenimleri daha fazladır. En az birkaç yıl aralıklar da olsa bakım yaptırılması faydalıdır.
4-) Vurmalı sazlar ise çok daha dayanıklı gruptadırlar.
WebMaster: Ömer Çelebi